Yeme Bozuklukları

Yeme bozuklukları, insanın yemek yeme, kilo ve vücut görünüşüyle ilgili düşünce ve davranışlarındaki aşırı rahatsızlıklardır. Daha çok genç bayanlarda, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde görülür. Ama çocuklar, genç öncesi grup, yetişkin kadınlar ve erkekler de bu problemleri geliştirebilir. Yeme bozuklukları, sonuçları hayati tehlike içeren ciddi problemlerdir.

Anoreksi Nevroza

Kendi kendine aç kalarak ve bazen tasfiye yapmak yoluyla aşırı kilo kaybetmektir. Tasfiye yapmak; kusmak, müshil kullanmak ve aşırı egzersiz yapmayı içerir.

Belirtileri ise şunlardır:

Normal kiloyu korumayı reddetmek
Kilo almaktan aşırı derecede korkmak
Kilo ve vücut şekliyle takıntılı şekilde meşgul olmak
Menstürasyon (adet) dönemlerinin kaybolması
Çarpıtılmış vücut görünüşü

Bulimia Nevroza

Aşırı yemek ve sonrasında gizli olarak yapılan kusma evreleri olarak tanımlanmaktadır. Kişinin kilosu düşükten ortalamanın üstüne doğru değişebilir; bu yüzden tanı koymak zordur.

Belirtileri ise şunlardır:

Devamlı yemek ve kusmak
Gıda alımını kontrol edememek
Atıştırdıktan sonra kusma yada kendi kendine kusmak, diyet hapları ve müshil kullanmak, aşırı egzersiz yapmak ve aç kalmak
Kilo ve vücut şekliyle takıntılı şekilde meşgul olmak

Bazı insanlarda anoreksi (iştah kaybı) ve bulimia belirtileri bir arada görülmektedir. Bu insanlar, aşırı yemeyle ya da kusmadan atıştırmayla meşguldürler. Bu kişiler yeme alışkanlıklarından önemli derecede rahatsız olmakla beraber, obezlik sınırına kadar kilo alabilirler. Birçok insanda hem anoreksi hem de bulimianın belirtileri vardır. Erkekler daha çok aşırı egzersizle kilo kaybetmeye meyillidirler.

Yeme bozuklukları “yiyip bitirme” ilişkileri

Yeme bozuklukları tüketicidirler. Yeme bozuklukları, kişiyi takıntılı ve olumsuz düşünce ve davranışlarla tüketir ve kişinin aile üyeleriyle, sevdikleriyle ve hayatla olan ilişkilerini tüketir. İnsanlar yeterli beslenmezlerse, devamlı olarak yemek yemeyi düşünürler, hatta bazen yemek hakkında hayal bile kurarlar. Bu insanlar kendilerini depresif, yalnız ve yorgun hissederler. Başkalarının onlara yemek yedirmek için baskı kuracağını düşündükleri için ilişki kurmaktan kaçınırlar. Fiziksel olarak kendilerini tükenmiş hissederler ve yeme bozukluğu davranışlarında bulunmaya kendilerini mecbur hissederler.
Sevdiğimiz insanlar, yeme bozukluklarını kabul etme ve anlamada aşırı zorluk çekerler. Sevdiğiniz birinin aç olduğunu veya bedenine zarar verdiğini görmek sıkıntı yaratan bir durumdur. Sıklıkla ebeveynler, çiftler ve diğerleri kişiyi yemek yemeye ve kusmasını durdurmaya zorlarlar. Bu durumda kişi, sevdiklerini ona yardım etmekten çok kontrol etmeye çalışan düşmanlar olarak görür.

Eğer kişi konuşmaz ve duygularını gösteremezse yeme bozuklukları gelişebilir. Genelde aile dinamikleri, problemli iletişim şekilleri, kayıplar ve istismar gibi stres faktörleri, kişinin baş edemeyebileceği olumsuz duyguların ortaya çıkmasına neden olur. Bu kişiye sadece yemek yemesi gerektiğini söyleyerek halledilebilecek bir problem değildir. Belirtiler, kişinin problemlerle yüzleşmeyi reddetmesinin bir yoludur ya da hayatının geri kalanının kontrolü dışında geliştiğini düşündüğünde, kendini kontrolde hissetmesi için bir teşebbüsdür.

Yardım alarak bu ilişkinizi güçlendirin

Yeme bozukluklarının şiddeti, hafiften hayati tehlikeye kadar değişmesine rağmen genellikle bu rahatsızlık kendiliğinden yok olmaz. Yeme bozukluğu olan kişiler genellikle yardım almaktan korkarlar; çünkü bunun zayıflık göstergesi olabileceğini düşünürler. Sevdiklerimiz, yardım alma konusunda açık olarak ve aile ilişkilerinin ve diğer konuların bu konuya nasıl katkıda bulunduğunu inceleyerek bu zayıflık fikrinin kırılmasına yardımcı olabilirler. Bir ailede hem anne hem de baba tedaviye katılmalıdır ve bu mücadele paylaşılmalıdır.

Ciddi bozukluk işaretleri

Birisi…

perhiz yapar ya da ciddi şekilde yemek alımını kısıtlarsa
yemek saklar veya çalarsa
yemeklerden sonra tuvalette aşırı zaman geçirirse
kusarsa veya müshil, diyet hapları ya da zayıflamak için başka ilaçlar alırsa
ciddi miktarda kilo kaybı olursa
yorgun ve üzüntülüyse
konsantre olamıyorsa
düzensiz periyotları varsa, şişmiş eklemleri, kanlanmış gözleri varsa
sıcak havada bile kat kat giyiniyorsa
bayılıyorsa

Eğer bu ve benzeri başka işaretler varsa profesyonel yardım acilen gereklidir. Yeme bozukluğu konusunda, bu rahatsızlığın ne kadar ciddi olduğunu ve nasıl bir tedavi planına ihtiyaç duyulduğunu anlamak için, uzman bir kişiden yardım alınmalıdır.

Neler yardım eder?

Yeme bozuklukları olan kişilerin, genellikle kişisel terapi, aile veya çift terapisi, besin tedavisi, ilaç tedavisi ve bazen grup terapilerine ihtiyaçları vardır. Hastalığın ciddiyetine bağlı olarak hastanede, muayenehanede veya evde tedavi gereklidir.
Kişi ne kadar erken tedavi altına alınırsa, iyileşme ihtimali de o kadar yüksektir. Bir an önce yardım alın. Tedavi etkilidir. Anoreksik veya bulimik hastaların %75’i iyileşmektedir. Geriye kalan %25’lik kısım ise kronik olarak hastadırlar ve bazıları da ölecektirler. Aile veya evlilik terapisi, iyileşme olasılığını önemli derecede arttırır. Aile fertlerinin ve sevdikleri kişilerin, bunun basit bir problem olmadığını ve sadece “sadece yemek ye” şeklinde öğüt vermenin, onlara yardım etmeyeceğini anlamaları gerekir. Yemek yeme ve vücut görünüşü ile ilgili konular daha karmaşık duyguları kapsamaktadır. Yeme bozukluğu, düşüncelerin ve davranışların mantıksız bir sistemidir ve kişinin, derindeki öz güven ve kimlik problemlerini çözmek ve hayatı üzerinde kontrol duygusu kazanmak için bulunduğu bir girişimdir. Fakat unutulmamalıdır ki yeme bozuklukları için etkili tedaviler vardır.

Kaynak: http://www.aamft.org