Yetişkin ve Aile

Ninja-insan becerileri herkesle iyi geçinmenize yardımcı olabilir.

Çoğumuzun üstünlük davranışı gösterenlere alerjisi vardır. Bu insanlar küçümseyici bir sesle aşağılayarak konuşmaya ya da patronluk taslamaya başladıklarında tansiyonunuzun yükseldiğini hissedebilirsiniz. Sinir sisteminiz tetiklenir. Kendinizi güvende olduğunuza, sizi küçük düşüren bu kişiye karşı tepkisiz kalmaya, savunmaya geçmemek için sakin olmak gerektiğine inandırmak için çok çabalamanız gerekebilir. Savunmaya geçmek bazen sadece durumu zorlaştırabilir. Savunmaya geçtiğinizde kendi içsel barışınızı, kendinize güveninizi ya da değerli bir ilişkiye dair bir şey öğrenme şansınızı kaybedebilirsiniz.

Bu durumun en iyi tarifi Bruce Banner'dır (Hulk filmindeki karakter). Bruce Banner ne zaman bir tehdit hissetse kendini Yeşil Dev-Hulk’a dönüştürüyordu. Arkasında epeyce bir dağınıklık bırakıyordu (çoğu kimsenin göze alamayacağı bir şekilde kıyafetlerini mahvediyordu).

Bu yazı, zor kişilerle (bizim Hulk butonumuza basan) başa çıkmak zorunda olan herkes içindir.

Anahtar: Onların kazanmasına izin vermeyin. Onun yerine, kendini geliştirmiş insanların stratejilerini deneyin. Onlara Ninja stratejileri bile diyebilirsiniz. Bu beceriler tetiklenmenizi engellemek için tasarlandı, böylece bir çatışmayı itibarınızı yitirmeden sonlandırabilirsiniz.

1. Bu Onlarla İlgili

Bilmeniz gereken ilk ve en önemli şey, biri size ders verirken (siz istemeden tavsiye vermesi, suçlaması ya da saldırması) sık sık kendinden bahseder, tepki göstermeden önce söylediklerinin ona yapılmış olabileceğini hayal edin.

2. Beni Duyabiliyor musun?

Diyelim ki, konuşmasını durduramadığınız ve cevap vermek istediğinizde sizi bölme alışkanlığı olan biriyle başa çıkmaya çalışıyorsunuz. İşaret parmağınızı (hayır orta parmağınızı değil) kaldırıp basitçe “ben daha bitirmedim; bir dakika lütfen” diyebilirsiniz. Ya da cevabınızı derinleştirin ve şu sözleri paylaşın “Gerçekten daha sözlerimi bitirmemiştim ve sen beni bölüp konuyu değiştirdiğinde, söylemem gerekenle ilgilenmediğini düşünüyorum.” Eğer yerinde duramayan biriyse onu dinleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra, ona “anlattığım şey bitmeden beni bölüp konuşmaya başladığında söylediklerini gerçekten dinlemek istesem de maalesef odaklanamıyorum ve seni doğru bir biçimde duyamıyorum” diyebilirsiniz.

3. Kendinizi -Tavsiyesiz Bir Biçimde- Duyulur Kılın

Belki de gerçekten biriyle paylaşmak istiyorsunuz ama tavsiyelerini istemiyorsunuz. Hayal kırıklığınızı engellemek için onlara baştan bir hikaye ya da deneyim paylaşacağınızı ama tavsiye istemediğinizi söyleyebilirsiniz. Onlara sadece dinleyip dinlemeyeceklerini sorabilirsiniz. Eğer durum anlattığınız kişiyle anlaşmazlık yaşayacağınız bir yere doğru gidiyorsa, “Bana katılman gerekmiyor ama ne anlattığımı anlayabiliyor musun?” gibi bir cümle ile bitirebilirsiniz. Eğer gerçekten birinin tavsiyesini istiyorsanız ama aynı zamanda yapmak istediğiniz şeylere dair özgürlüğünüzü korumak istiyorsanız, karşınızdaki kişiyi üzmeden ya da ona bağlı kalmadan baştan şöyle söyleyebilirsiniz: “Fikrini merak ediyorum yine de kararı ben vermek istiyorum, bana uymasam bile bir tavsiye verir misin?”

4. Güçlü Bir Dinleyici Olun

Söyleyebileceğiniz birkaç şeyden bahsettik ama en gerekli Ninja stratejisi dinlemektir. Gerçekten dinleyin. Ne söylediğini ve sözcüklerin altında ne hissediyor olduğunu anlayın. Sonra tekrar edin, böylece onları gerçekten anladığınızı bilecekler. İnsanların ne söylediğini anlamamıza yarayan bu basit hareket, iletişimlerimizdeki birçok anlaşmazlığı azaltabilir. Karşınızdaki kişinin söylediklerine katılmak zorunda değilsiniz; iyi dinlemek katılmak anlamına gelmez, yalnızca karşınızdakinin bakış açısını anlamanız anlamına gelir. Ninja dinleme karşınızdakinin bakış açısını anlamak ve anlayışlı bir biçimde ne duyduğunuzu ona söylemek ile ilgilidir. Bir insan dinlendiğini ve anlaşıldığını hissettiğinde sizi daha iyi duyabilir ve sağlıklı bir iletişim kurulmuş olur.

5. Kontrolü Bırakın

İlişkilerde en yanlış anlaşılan dinamiklerden biri de kontrol konseptidir. Belki de bu, çok fazla satış tekniklerine maruz kalmaktan kaynaklanıyordur. - manipülatif konuşma taktikleri örneğin “ilk konuşan kaybeder” gibi taktikler, başarılı güven oluşturmanın düşmanlarıdır. İnsanlar en derinlerinde bu yaklaşımlarla manipüle edilmiş hissederler ve savunmacı ya da pasif-agresif bir biçimde cevap verebilirler. Unutmayın: İlişkiler kazanılmaz/kaybedilmez. Sonucu kontrol etmeye çalışmaktan vazgeçin. Analiz yapmayı ve yargılamayı bırakın ve açık bir zihin ve kalple yalnızca dinleyin. Karşınızdaki kişi konuşurken zihninizi söylemek istediklerinizden ve nasıl cevap vermek istediğinizden arındırın. İyi dinleme ve anlama, beyniniz kendi cevabınızı değerlendirirken, kontrol ederken, ona dair strateji oluştururken ve onun hakkında düşünürken oluşmaz. Bağlantı fırsatını kaçırırsanız, karşınızdaki kişi bunu hissedebilir, daha savunmacı olabilir ve kazanma/kaybetme tarzı ilişki kurabilir. Çünkü söyledikleri duyulmayan biri olarak “kaybettiğini” hisseder.

6. Ninjaların da Sınırlara İhtiyacı Vardır

Dünya çaresizce duyulmak isteyen insanlarla dolu ve yeterince iyi dinleyiciler yok. Yani problemlerini söylemek isteyen insanlar yüzünden bombardımana uğrayabilirsiniz. Bu bombardıman aile üyeleri ya da yakın arkadaşlarla olduğu zaman iyi olabilir. Diğerleri için bazı sınırlar koyun. Belki, bir iş arkadaşınız kendi kişisel problemleri hakkında (yine) konuşmak isteyebilir ama gerçekten zamanınız ya da enerjiniz olmayabilir - artı dikkatinizi işinize vermeniz gerekebilir. Basitçe onu daha fazla dinleyemeyeceğinizi çünkü işinize dönmeniz gerektiğini söyleyebilirsiniz.

7. Sevgiyi Sürdürmek Uyumla İlgilidir

Yakın ilişkilerimiz Hulk tepkilerimizi tetikleyecek muhteşem bir yetiye sahiptir - özellikle uyumsuz olduğumuzda. Bir partneri/eşi kazanmanın iki anahtarından biri; çiftler nasıl iletişim kuruyor ve anlaşmazlık yaşadıklarında nasıl onarıyor konusudur. Çiftler Ninja dinleme becerilerini etkili bir biçimde kullandıklarında yani doğru biçimde anlayıp, birbirlerinin bakış açılarına saygı duyduklarında, birbirlerini değiştirmeye çalışmazlar ve sağlıklı bir bağlanma oluşur. Anlaşmazlıklarda bile sevgi ve tamamıyla kabul etme, anlaşmazlık üzerinde baskın çıkar ve onarım gerçekleşebilir. İki kişi arasında büyük farklılıklar olduğunda, bakış açısında, değerlerde veya bir ya da her iki taraf diğerini değiştirmek istediği durumlarda problem oluşur. Sizin ve partnerinizin/eşinizin harika iletişim kurup kuramayacağınıza ve birbirinizi saatlerce dinleyip dinleyemeyeceğinize karar verin. Geçmişteki fiziksel kimyanıza ve güvenlik ihtiyaçlarınıza bakın. O (ya da siz) konuşurken tolerans olup olmadığını ya da ikinizin de gizlice (ya da açıkça) diğerinin değişmesini isteyip istemediğini fark edin.

8. Konuşma Özgürlüğünüzü Kullanın

Duygularınızdan ya da kendi gerçeklerinizi konuşmaktan korkmayın. İnsanların duygusal olarak gasp edilmeye sinirlenmesinin bir sebebi de kendi rahatsızlık duygularını hissetmekten korkmalarıdır. Diğerlerine uymak isterler böylece hislerini bastırabilirler. Hangi filmi izlemek istediğni, hangi yemeği yemek istediğini ya da gerçekten yapmak istediği şeyi paylaşmayacak, bunun yerine kendini karşısındakinin isteğine bırakacaklar. Genellikle bütün bunlar sonunda bir saatli bombaya dönüşür. Birleşen hayal kırıklıkları bir gün tek seferde ortaya çıkar. Öfke ile açığa çıkarmadan önce duygularınızı dinleyin. Şöyle söyleyin:

“Üzgünüm, gerçekten yine pizza yemek istemiyorum.”

“İş yüzünden çok yorgunum ve gerçekten bu akşam senin ve çocukların yardımını isteyebilirim”

“Eksiklerimi söylediğinde incinmiş hissediyorum ve kendimi senin sandığından çok daha fazla hırpalıyorum. Bana biraz daha nazik davranıp destek olabilir misin? Bunu gerçekten isterim.”

Hayat bir öğrenme sürecidir ve kimse mükemmel değildir. Bazen en becerikli Ninjalar bile hedefi ıskalayabilir. Kendinizi bu yüzden hırpalamayın; sadece denemeye devam edin. Bu bir sanattır ve uyguladıkça alışkanlık haline getirebileceğimiz bir beceridir. Bizi neyin tetiklediğini keşfetmek ve kendimizi komik duruma düşürecek bir tepki vermek yerine sağduyumuzu kaybetmeden kendimizi sakinleştirmek uzun vadede yararlı olabilir.

Çeviren: İlkem Coşkun, Psikolog, BA
Düzenleyen: Zeynep Zat, Uzman Klinik Psikolog, MA

Kaynakça: Key, K. (2014, November 26). 8 Ways to Talk to Difficult People | Psychology Today. Retrieved from 

https://www.psychologytoday.com/blog/counseling-keys/201411/8-ways-talk-difficult-people?utm_source=FacebookPost&utm_medium=FBPost&utm_campaign=FBPost

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz