Yetişkin ve Aile

İnsanlar Değişmez! Yoksa Değişirler mi?

Çok uzun zamandan beri kişiliğin, yani kökleşmiş birtakım kişilik özelliklerinin, davranışımızı ve kararlarımızı belirlediğine ve bunların kesinlikle değişmeyecek şekilde sabitleşmiş olduğuna inanılmıştır.

1990'lı yılların sonuna doğru psikologlar, kişiliğin temelini oluşturduğuna inanılan kişilik özelliklerini belirlediler. Bunlar:

1. Deneyim yaşamaya açık olmak
2. Dürüstlük ve vazifeşinaslık
3. Dışadönüklük
4. Uyumluluk
5. Nevrotiklik

Kişiliğin değişken olmadığı sanısının genel nüfus üstünde muazzam bir etkisi olmuştur. Örneğin, kişilik bozukluğu teşhisi konmuş bir kişi kendisini ömür boyu rahatsızlığa mahkûm olmuş gibi hissederdi. İçedönük ve dışadönükler her iki tarzla birlikte gelen olumsuzluklara temelli sınırlamalar olarak buyun eğmek zorunda kaldıklarını zannederlerdi.

Ama şimdi yeni bir düşünme tarzına bir kapı açıldı. Bu tarz, kişiliğe, kişilik bozukluğuna, büyüme ve değişime bakış tarzımızı ebediyen değiştirebilecek.

2013'te yapılan bir araştırmada (Boyce ve ekibi.) 8,000 Avustralyalıyı kapsayan bir ankette kişilere tercihleri ve tahminleri sorulmuş; 4 yıl sonra bu kişilere aynı sorular sorulmuş. Ve aynı kişilerin kişiliklerinin zamanla gerçekten değiştiği ve bu kişilik değişikliklerin onların genel olarak mutluluklarını ve hayat deneyimlerini etkilediği ortaya çıkmış. Her ne kadar kişilik değişikliği kesinlikle mümkün olsa da, kolay değildir. Bu tür değişiklikler için sadece bağlılık ve sebat gerektirmez, aynı zamanda vizyon ve düş gücü de gerekir. İşte size:

Kişiliğinizi Değiştirmek için Beş Hayati Etmen

1. Değişimin mümkün olduğuna inanmak. Bunun imkânsız olduğunu düşünürseniz, o zaman bu sizin için imkânsız olur
2. Problemi görmek ve sahiplenmek. Değişmeyi gerçekten istemeniz gerek.
3. Uzun bir zaman dilimi boyunca çalışmayı istemek ve kabul etmek.
4. Kendinizi değişmiş halinizle hayal edebilmek.
5. Başarısızlıklar ve aksaklıklara rağmen caba harcamaya devam edebilmek.

Her ne kadar değişme kolay olmasa da, sürecin kendisi aslında şaşırtıcı bir biçimde basittir. İşte size, kişiliğinizin bir parçasını değiştirmek için takip edeceğiniz beş adım:

Bir Kişilik Özelliğini Değiştirmek İçin Beş Adım

1. Belirli bir kişilik özelliğini tanımlayın ve bunun tam olarak nasıl değişmesini istediğinizi betimleyin.
2. Onu değiştirme konusunda yaşayabileceğiniz ikilemin farkında olun ve bu işi halletmek için bir plan geliştirin.
3. Sık sık ve dinamik bir şekilde kendinizi yeni biçimde göz önüne getirin.
4. Eğer gereken beceriden yoksunsanız, öğrenmeye başlayın (gerekirse yardım isteyin)
5. Değişmek için fırsatlar kollayın ve her birini yeni özelliğinizi uygulamak için kullanın

Bütün bunlar gerçek hayatta nasıl görünüyor? Andy ile tanışın;

Danışanım Andy bana terapiye geldiğinde 44 yaşında bir borsacıydı. 20 yıllık kariyerinde birkaç kez işine son verilmiş ya da kovulmuştu. Yirmi yıl boyunca, kendisini "işbirliği yapmayan" bir kişi olarak tanımladıkları için iş arkadaşlarını ve patronlarını suçladıktan sonra, Andy nihayet anladı ki bu kendi problemiydi. Halihazırdaki işi de pamuk ipliğine bağlıydı ve sonunda bir yardım eline uzanmıştı.

"Değişmek istiyorum" dedi gerçek bir hararetle ilk karşılaşmamızda. "Nazik, hoş, işbirliği yapabilen biri olarak görülmek istiyorum." Bu ifade Andy için çok büyük bir adımdı. Bu ifadede Kişiliğinizi Değiştirmek için Beş Etmenin ilk ikisini kapsıyordu.

Birlikte çalışmaya başladık. Andy hayatında; hem işte hem evde, huysuzluk yaptığı, birini azarladığı ya da fikir uyuşmazlığı yaşadığı her durumu yazmaya başladı. Birlikte her olayı inceledik ve nasıl daha farklı, daha sevecen ve daha tatlı, tepki vermiş olabileceği yerleri belirledik. Andy her gün 10 dakika bu tür gerçek durumlarında kendini gülümseme ve onaylamayla tepki verir olarak hayal etmeye başladı.

Andy neredeyse her zaman asabi ve öfkeli bir anne ve hiçbir duygusu yokmuş gibi görünen bir baba tarafından yetiştirildiğini paylaştı benimle. Çocukluğundaki evde Andy'nin duyguları ve ihtiyaçlarına pek yer yoktu (Çocuklukta Duygusal İhmal). Bu yüzden Andy çocukluğunda duygular konusunda hiçbir şey öğrenmemişti. Hayati bir becerisi eksikti: duygusal farkındalık.

Andy'ye bir duygusu olduğu zaman bunu fark etmesine yardım ederek başladık işe, ilk duygu öfke idi. Ne zaman öfkelendiğini daha fazla fark etmeğe başlayınca, onu idare etmeğe ve kontrol altına almaya da başladı. Bu ise onun yeni ve daha kibar davranışlarına yer açtı. Bazen başardı bazen başaramadı. Ama hiç pes etmedi.

Tedavinin sonunda veda ettiğim Andy değişmiş bir adamdı. Artık işte başı belaya girmiyordu ve eşi rahatlamış olduğunu ve Andy'e gittikçe artan sıcak duyguları olduğunu ifade etti.

Kişiliğinizi değiştirebilir misiniz? Bunu sadece siz yanıtlayabilirsiniz. Ama lütfen yanıtınızı dikkatli verin.

Çünkü her neye inanırsanız o sizin gerçeğiniz olabilir.

http://blogs.psychcentral.com/childhood-neglect/2015/01/the-5-essential-steps-to-change-a-personality-trait/

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz