Yetişkin ve Aile

Üzgün ya da stresli hissettiğinizde siz de kendinizi mutfakta buluyor musunuz? Yemek yiyerek rahatlamış hissetmek toplumda yaygın görülür ve duygusal yeme bozukluğuna işaret eden sağlıksız bir davranıştır.

Duygusal yeme davranışı gösteren insanlar, olumsuz duygularını bastırmak ve yatıştırmak için haftada birkaç kez veya daha sık dürtüsel bir şekilde yemek yerler. Ardından çoğunlukla suçluluk ve utanç duygusu yaşarlar. Bu da aşırı yemek ve kilo almak gibi sorunlara yol açabilir.

Peki duygusal yemeye neler sebep olabilir? İş stresinden, finansal kaygılara, sağlık sorunlarından ilişki problemlerine kadar birçok sebep duygusal yemenin temel nedeni olabilir. Duygusal yeme, hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilirken kadınlarda erkeklere oranla daha sık rastlanılan bir problemdir.

Stres ve üzüntüyle baş edebilmek için başka birçok etkin yol vardır. Öyleyse neden yemek yemeye başvuruluyor? Olumsuz duygular bir boşluk hissine neden olabilir. Yiyecekler ise bireyler için, bu boşluğu doldurmanın, sahte bir “doluluk” , “tokluk” hissi yaşamanın, geçici bir bütünlük hissi yaratmanın bir yoluymuş gibi gelir.

Ayrıca,

• Yeterli sosyal desteğin alınamadığı durumlarda duygusal boşluk hissinden kurtulmak isteği sonucu,
• Stres, üzüntü gibi olumsuz duyguları sonlandırmak için yapabilecek başka herhangi bir faaliyet bulunamadığında,
• Fiziksel ve duygusal açlık arasındaki farkın anlaşılamadığı durumlarda,
• Tıkınırcasına yeme davranışlarına sahip bireylerin olumsuz bir şekilde kendi kendine telkinlerde bulunmasıyla,
• Strese tepki olarak vücutta değişen kortizol seviyeleri sebebiyle “aşerme” hissi yaşanıldığında,

Kişilerde duygusal yeme davranışı görülebilir.

Duygusal yeme davranışını ortadan kaldırabilmek için duygusal açlık ve gerçek fiziksel açlık arasındaki fark iyice anlaşılmalıdır.

Fiziksel ve duygusal açlık yukarıdaki özelliklerle birbirinden ayrışsa da bireyler tarafından sıkça karıştırılabilmektedir. Açlığınızın ne zaman ve nasıl başladığını, yemek yedikten sonra kendinizi nasıl hissettiğinizi anlayabilirseniz iki açlık türünü birbirinden ayırt edebilirsiniz.

DUYGUSAL YEMEYE NASIL ENGEL OLABİLİRSİNİZ?

• Duygusal açlık, yemek yiyerek kolayca bastırılmaz.

Yemek yediğiniz esnada, sadece anlık bir tokluk ve rahatlama hissi yaşayabilirsiniz fakat yemekten sonra olumsuz duygular eskisinden daha da güçlü bir şekilde geri gelirler. Bu döngü, siz duygusal ihtiyaçlarınızı fark edip, ihtiyaçlarınızın karşılanması için adım atana kadar sona ermeyecektir.

• Stresle, üzüntüyle baş etmenin farklı yollarını bulun.

Olumsuz duygularla başa çıkmanın başka bir yolunu keşfetmek, duygusal yemenin üstesinden gelebilmek için atacağınız ilk adım olmalıdır. Günlük yazmak, kitap okumak, kısa bir yürüyüşe çıkmak ya da stres atabileceğiniz başka bir aktivitede bulunmak işe yarayabilir. Böyle anlarda olumsuz duygularınızdan kurtulmanıza yardımcı olacak mucizevi bir gelişme beklemek hiçbir işe yaramayacaktır. Harekete geçmekten başka bir seçenek yoktur.

• Olumsuz duygular yaşadığınızda yemek yemeyi bu duygularla baş edebilmek için bir seçenek olarak düşünmeyin.

Bunu uygulamaya geçirmek zorlayıcıdır, zaman ve sabır gerektirir. Çok kez kendinize yenik düşerek yeniden duygusal yemeye esir olabilirsiniz. Unutmayın ki stresle başa çıkabileceğiniz, duygusal açlığınızı fark edebileceğiniz ve bu açlığı giderebileceğiniz birçok başka seçenek var ve yemek yemek kesinlikle bunlardan biri değil. Pes etmemelisiniz.

• Harekete Geçin!

Bazı insanlar düzenli spor yaparak kendilerini rahatlatırlar. Evinizin etrafında hızlı bir yürüyüş yapabilirsiniz, bir yoga rutini oluşturabilirsiniz. Unutmayın ki insan, öğrenebilen bir varlıktır. Stresli olduğunuz anlarda yemek yeme davranışını “öğrendiğiniz” gibi, spor yapmayı da öğrenebilir ve bunu alışkanlık haline getirebilirsiniz.

• Sağlıklı Beslenin.

Duygusal açlık ve fiziksel açlığı ayırt etmek zor olabilir fakat gün boyunca sağlıklı beslendiğinizde ne zamanlar üzüntüden, stresten veya boşluk hissinden yemek yemeye başladığınızı fark etmek daha kolay olacaktır.

Bu tür durumlarda kendinize engel olmakta zorlanıyorsanız bile en azından bu açlığınızı taze sebzeler, salatalar gibi sağlıklı atıştırmalıklarla geçiştirebilirsiniz.

Cips, çikolata, dondurma gibi yüksek oranda yağ, şeker içeren kalorili besinleri de bir süre dolabınızdan çıkarmalısınız.

Kendinizi üzgün hissettiğinizde ve açken market alışverişleri yapmaktan kaçınmalısınız.

Porsiyonları ölçmek ve kontrol altında beslenebilmek için yemek yerken küçük tabaklar kullanmayı tercih edin.

• Destek alın.

Üzüntülü veya endişeli anlarınızda lütfen kendinizi izole etmeyin. Bir arkadaşınızla veya ailenizden birileriyle görüşün, kendinizi yalnız ve çaresiz hissetmeyin. Bununla birlikte tıpkı diğer davranış ve dürtü bozuklukları gibi duygusal yeme de profesyonel yardım alındığında çözülebilecek bir problemdir. Böyle bir sebeple doktora görünmek zor gelebilir ancak yemek yeme alışkanlıklarınızın sizin kontrolünüz dışında olduğunu düşünüyorsanız bir uzmandan yardım istemek, duygusal yemenin hem zihinsel hem de fiziksel yönünü ele almanızı sağlayacak, duygusal açlığa sebep olabilecek durumları keşfetmenize ve kendi duygularınızı daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.  Müdahale edilmediğinde duygusal yeme davranışlarının yerini yeme bozuklukları alabilir.

KAYNAK
Marcin A., (29 Ağustos 2018). EmotionalEating: WhatYouShouldKnow.Healthline.

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz