Yetişkin ve Aile

Hiçbir bağımlılık türü masum değildir; bu yüzden tedavi edilmesi gerekir. Alışveriş bağımlılığı da diğer bağımlılık türleri kadar hayat kalitesini ve ruh sağlığını olumsuz etkiler. Dijital çağın bizlere sunduğu teknolojik imkânlar ise alışveriş yapmayı ve alışveriş bağımlılığını çok daha tehlikeli boyutlara taşımaktadır.

Alışverişe bağımlı olan kişiler genellikle bağımlı olduklarını diğerlerinden hatta kendilerinden saklamaya meyillidirler. Bilgisayarda ya da mobil cihazlarında başka şeyler yapıyormuş gibi davranabilirler ya da etrafta kimse yokken alışveriş yapmayı tercih edebilirler. Çevrimiçi alışverişe bağımlı hale gelen pek çok kişi bir veya birden fazla psikolojik rahatsızlıktan mustariptirler ve alışveriş yapmayı onları kötü etkileyen duygulardan ve düşüncelerden kaçınmak için kullanırlar. Depresyon, kaygı ve stres için en iyi yöntemin alışveriş yapmak olduğuna inanırlar.

Çevrimiçi alışveriş bağımlılığı olduğunu gösteren işaretler:

• Aşırı harcama yapmak
• Alışveriş yaparken büyük bir haz duymak
• Alışverişten sonra yoğun şekilde üzüntü, suçluluk, utanç duygularına kapılmak
• Alışveriş yapamadığında boşlukta hissetmek
• Üzgün ya da mutsuz hissettiğinde alışveriş yapma ihtiyacı duymak
• İhtiyaç duymadığı ürünleri satın almak
• Satın aldığı ürünleri unutmak
• Etiketleri hala üzerinde olan, daha önce satın alınmış birçok ürünü biriktirmek

Sizin için doğum günleri, bayramlar gibi özel günlerde, iş yerinde terfi aldığınızda ya da gerçekten ihtiyacınız olan ürünleri almanız gerektiğinde alışverişin tadını çıkarmak normaldir. Fakat alışveriş yapmak sizin için aşırı ve zorlayıcı bir rutin haline geldiğinde, bütçenizi aştığı halde yeni ürünler almaya devam ettiğinizde bu durum artık mücadele edilmesi gereken bir çılgınlık halini almaktadır ve bağımlılığa yol açabilir.

“İstek” ve “İhtiyaç” Ayrımını Yapmaya Çalışın

Satın almak üzere olduğunuz ürün sizin için bir ihtiyaç mı yoksa sadece istediğiniz için mi alıyorsunuz? Bunun ayrımını yapmak önemlidir. Alışveriş sepetine eklemeden önce alacağınız her ürün için kendinizi sorgulamalısınız. Bir bağımlının kendisini bu sorgulama sürecinde kandırması çok kolaydır ama gerçekten kendinize sorduğunuzda doğru cevabı mutlaka alacaksınız. İlk zamanlarda zorlayıcı olsa da lütfen bu soruyu kendinize sormayı alışkanlık haline getirmeye çalışın.

Alışverişten Önce Bir İhtiyaç Listesi Yapın ve Bu Listeye Bağlı Kalın

Bu, önce karnı doyurup sonra alışverişe çıkmak gibidir. Karnınız aç olduğunda marketteki her ürünü almak için daha hevesli olabilirsiniz ancak tokken sadece lazım olan yiyecekleri almak daha kolaydır.  Sizler de gerçekten ihtiyaç duyduğunuz ürünlerin bir listesini yapın ve bu listenin dışında olan herhangi bir ürün için harcama yapmayın.

“Tek Tık”la Alışveriş Seçeneğini Hayatınızdan Çıkarın

Elbette internet üzerinden alışveriş yapmak oldukça pratik ve günlük hayatı kolaylaştıran bir fırsattır; fakat alışveriş sizler için bir bağımlılık haline dönüştüyse en azından bu bağımlılıkla mücadele ettiğiniz süre boyunca kredi kartlarınızın internet üzerinden alışveriş yapmanıza imkân tanıyan özelliklerini kapattırabilirsiniz.

Alışverişin Size Sunduğu Hazzı Başka Yerlerde Bulmaya Çalışın

Söz konusu bağımlılık olduğunda beynimizin ödül-ceza mekanizması devreye girer ve satın aldığınız her şey için kendinizi ödüllendirilmiş hissedersiniz; fakat bu bir aldatmacadır ve etkisi çok kısa sürer. Eğer öyle olmasaydı yeniden mantığınız devreye girdiğinde aldığınız gereksiz ürünler için kendinizi suçlu hissetmezdiniz. Bu yüzden yapmaktan keyif aldığınız başka şeylere yönelmeye çalışın. Bir hobi edinebilirsiniz ya da sevdiğiniz bir spor aktivitesine katılabilirsiniz. En sevdiğiniz kitapları okuyabilir ya da arkadaşlarınızla dışarıda vakit geçirebilirsiniz.

Güvendiğiniz Bir Arkadaşınız ya da Ailenizden Birisi ile Alışverişe Çıkın

Bu bağımlılığınızın farkında olan birisi ile birlikte alışveriş yapmaya çalışın. Sizi gereksiz harcamalardan uzak tutması için ondan destek isteyebilirsiniz.

Sonraya Saklayın

İnternet üzerinden alışveriş yapmanıza imkân tanıyan tüm web siteleri, sizin ilgi alanlarınız ve beğendiğiniz ürünlerin bir algoritmasını çıkarıp bu verilerden de yararlanarak kaçırılmaması gereken indirim fırsatlarını ya da “tükenmek” üzere olan ürünleri karşınıza çıkaracaktır; fakat aynı zamanda beğendiğiniz ürünleri kaydetmeniz için de size bir seçenek sunarlar. Siz gerçekten beğendiğiniz ve satın almak istediğiniz ürünleri sadece kaydedin ve sonraki zamanlara saklayın. Gerçekten ihtiyaç duyup duymadığınızı anlayana kadar emin olun bir yere kaybolmayacaklar. O büyük indirimler ve tükenmek üzere olan ürünler de hiçbir zaman bitmeyecek.

Bu bağımlılığı grup terapileri ya da bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemlerle bir uzman yardımıyla aşabilirsiniz. Alışveriş bağımlılığı diğer tüm bağımlılıklar gibi dürtülerle ilişkilidir. Dürtüleri doğru şekilde kontrol etmeyi öğrenmek de mümkündür. Sizi bu bağımlılığa iten diğer psikolojik rahatsızlıklarınız da bu tedavi sürecinde iyileşecektir. Bu süreçte kendinize karşı şefkatli olmayı ve iyileşmek için kendinize yeteri kadar zaman vermeyi unutmamalısınız.

KAYNAK
Content Team. (2017). Is TheDigital Age ToBlameFor Online ShoppingAddiction? AddictionsLeadingTheWayToRecovery.

DBE Yetişkin ve Aile Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz