DBE Kişilik Envanteri

Kişilik kavramı çok uzun süredir sosyal bilimlerin odak konularından biri olmuştur. Üzerinde çok fazla durulan her bilimsel kavram gibi kişilik kavramı da geçmişten bugüne evrimleşmiştir. Bu evrim, sağlıklı bir şekilde devam etmektedir. Örneğin, kişilik kavramına ilk eğilenlerden biri olarak filozof ve doktor kimlikleriyle tanınan Bergamalı Galen verilebilir. Çünkü Bergamalı Galen kişiliği, vücutta bulunan ve sürekli devinim halinde olan sıvılara bağlamaktadır.

Zaman içinde bilimsel paradigmanın değişime uğramasıyla birlikte kişilik daha farklı şekillerde kavramsallaştırılmıştır. Şöyle ki, önceden genetik faktörlerle, anatomik yapılar ve bu yapıların birbirleriyle ilişkileri ile açıklanmaya çalışılırdı. Kişilik kavramı, günümüzde kişinin içinde bulunduğu çevrenin dikkate alınmasıyla beraber çok farklı bir boyut kazanmıştır. Bugüne kadar yüzlerce farklı şekilde tanımı yapılan kişilik kavramı, en özet haliyle şu şekildedir: Yaşamın erken dönemlerinde oluşan, ilerleyen dönemlerde fazla değişime uğramayan, kişileri başkalarından ayıran özellikler ve yetenekler bütünüdür.

Yukarıdaki tanımdan anlaşılacağı üzere, bireylerin hem birbirleriyle hem toplumla olan ilişkilerinde kişiliğin oluşumu oldukça önemlidir. Toplumsal hayatın en büyük parçalarından biri olan iş hayatında kişilik kavramının önemi son yıllarda dikkate alınmaktadır. Bireylerin kişilik özelliklerinin hem iş performansı hem de iş tatminiyle yakından bağlantılı olduğu da sıklıkla vurgulanmaktadır. Dolayısıyla, iş hayatında farklı amaçlarla birçok farklı kişilik envanteri kullanılmaktadır.

DBE Kişilik Envanteri, Raymond Cattel’in kişilik teorisine uygun olarak DBE uzmanları tarafından hazırlanmıştır. Kişilik envanterleri içinde son yıllarda sıfatlardan oluşan envanterlere sıklıkla rastlanmaktadır. Bu envanterlerin en büyük avantajı çabuk okunup yanıtlanması sayesinde pratikliğe sahip olmasıdır. Bu nedenle DBE Kişilik Envanteri de sıfatlardan oluşturulmuştur.

Envanterin hazırlık aşamasında Türkçe kişilik sıfatlarının taraması sonucu, 597 sıfattan oluşan bir havuz oluşturulmuştur. Bir sonraki aşamada, bu sıfatlar farklı cinsiyetlerde, çeşitli sosyo-ekonomik düzey ve eğitim seviyesinde bulunan 1090 kişiye uygulanmıştır. Bu kişilerden elde edilen veriler üzerinden envanteri oluşturacak sıfatlar havuzdan seçilmiş ve envanterin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır.

DBE Kişilik Envanteri 14 alt boyuttan oluşan bir yapıya sahiptir. Envanterde toplam 143 sıfat ve 30 genel yetenek sorusu bulunmaktadır.

DBE KİŞİLİK ENVANTERİ’Nİ KULLANMANIN AVANTAJLARI

• İşe alım sürecinde kullanıldığında, bireysel özellikleri kurumun misyon ve vizyonuna en uygun olan adayların seçilme şansını arttıracaktır. Adayların, kurum tarafından belirlenen yetkinliklere sahip olup olmadıkları da belirlenebilecektir. Böylece, seçilmiş olan adayların gelecekteki iş performanslarını bilimsel olarak tahmin etmek mümkün olacaktır. Bunun sonucunda kurum bazında turn-over oranı düşecektir.
• DBE Kişilik Envanteri, işe alım sürecinde kullanıldığı gibi aynı zamanda mevcut çalışanlara da uygulanır. Özellikle yöneticileri tarafından iş performansı yüksek veya düşük olarak algılanan çalışanların bireysel özelliklerinin karşılaştırılması sağlanır. Elde edilen sonuçlara göre işe alınacak adaylar için ideal pozisyon profili oluşturulmasında kullanılmaktadır.
• Tüm sektörlerde; çalışanların birbirleriyle ve yöneticileriyle kurdukları ilişkiler çok önemlidir. DBE Kişilik Envanteri, kurumlara tüm adayların genel insan ilişkilerini sürdürme tarzlarıyla ilgili bilgi verecektir. Böylece daha uyumlu bir kadro kurulmasına olanak sağlanacaktır.
• DBE Kişilik Envanteri’nin kullanımı sayesinde doğru pozisyona doğru kişiler yerleştirilir. Bu sayede işgücünün verimliliği artar.
• Kurumun hedeflerinin, değerlerinin ya da iş özelliklerinin değişmesi sonucunda çalışanların kurumla ve işiyle uyumu da farklılaşır. Bu tür durumlarda DBE Kişilik Envanteri’ni uygulamak, hangi çalışanların değişim süreçlerinde ne tür bir yardıma ihtiyacı olabileceğinin de öngörülmesini sağlar.
• Kişilik envanterlerinin kurumlarda uygulanmasının en önemli amaçlarından biri de kişilik özelliklerini saptamaktır. Ayrıca bu kişilik özelliklerine en uygun şekilde işe alım ve terfi süreçlerini yürütmektir. Dolayısıyla DBE Kişilik Envanteri’nin kullanımı, kurum içindeki performansı olumlu etkileyecektir.