Emre Konuk

Okurlar bazı yazıları ısrarla kendilerine göndermemi isterler. Bu yazı en çok talep görenlerden biri. İki yıl önceye ait. İmbikten geçmiş uzman görüşü, bayram hediyesi.

“Akıbeti mevt” olan, yani sonu ölümle bitecek olan ilişkileri tartışma tarzlarına bakıp belirleyebiliyoruz: Taraflar, ya da taraflardan biri tartışırken karşısındakini suçluyor, aşağılıyor, küçük düşürüyorsa, diğeri de kendini savunuyor ve çaresiz hissediyorsa ve sonuçta kendini kapatıp duvarını örüyorsa ve bu döngü ilişkide sık ve yoğun yer alıyorsa ve çiftler Amerika’da yaşıyorsa boşanma olasılıkları %84.

Mükemmeliyetçi eğilimleri olan kişilerin bu olasılığı daha da yukarı çekmeleri bir iki basit taktikle mümkün.

Tamir Girişimleri

Bir evliliği çökertmesi için Mahşerin Dört Atlısının epeyi ortalarda dolanması yani geçen haftalarda ayrıntılı anlattığım, az yukarda da kısaca özetlediğim taktikleri uygulaması gerekiyor.

Ama yine de, yeni evli bir çiftin bir tek tartışmasını dinlemek bile evliliğin nereye gideceğini belli ediyor. Gottman tartışan bir çiftin videosunun ilk 10 dakikasını dinleyerek, o çiftin boşanacaklarını %91 doğrulukla önceden kestirebildiğini söylüyor. 84’ü 91’e çıkartan faktör tamir girişimlerinin başarılı olup olmadığı. Tamir girişimlerinden anlaşılan; çiftlerin hassas bir konuyu tartışırlarken gerilimi azaltacak girişimlerde bulunması ve dolayısıyla “boğulma-çaresiz hissetme” noktasına gelişi önlemek. “Biraz ara verelim sonra devam ederiz, konudan ayrılıyoruz, ne olur bağırma, çok yoruldum biraz ara verelim” gibi sözler ya da espriler, şakalar, komiklikler tıkanmayı önlemeye yetebiliyor.

Yani çiftler şimdiye kadar sözünü ettiğimiz davranışları gösterseler bile, tamir girişimleri başarılı olursa evlilik mutlu mesut devam edebiliyor.

Dönülmez Akşamın Ufkunda ya da Aldatmaya Doğru

Terapi seanslarında beni en çok hüzünlendiren şeylerden biri de, büyük bir aşkla ve sevgiyle başlamış bir ilişkide, tarafların geriye baktıklarında yaşadıkları güzelliklerden çok az şeyi hatırlamaları olur. Tersine geçmişle ilgili olumsuz ufacık olaylar durmadan gündeme getirilir. İyi şeyler unutulur. Bir anlamda çiftler tarihlerini yeniden yazarlar.

Bu noktada taraflar artık evliliklerinde ciddi bir problem olduğunu düşünürler, sorunları konuşmak anlamsız gelir, paralel bir yaşam başlamıştır ve kişiler kendilerini yalnız hissederler. Ne yazık ki terapiye de genellikle bu noktada başvurulur.

Buraya kadar saydıklarımızın herhangi biri duygusal kopmaya ya da boşanmaya yetebiliyor. Eşlerinden biran önce kurtulmak isteyenler yeteri kadar veriyi almışlardır.

Soyu Soyundan Köpeği Mandıradan

Nur içinde yatsın, kayınvaldem kocasını kaybettikten sonra dört adet cadıyı yalnız başına büyütmek zorunda kaldığı için damat adaylarını kendi geliştirdiği testlere tabi tutardı. Bunlardan biri “duygusal olgunluk” ve “sabır” testleri idi. Örneğin gözümün içine bakar, “soyu soyundan köpeği mandıradan alacaksın” derdi. Ben de yüzsüzlüğe vurur, “Maşallah aileye giren köpeklerin tamamı pek de asil” der, oyunu onun kurallarına göre oynardım. Çünkü çok da sürünürsem bu sefer “kuyruğumu iki bacağımın arasına almış” olabilirdim.

Neyse demek istediğim, bugüne kadar saydıklarımız devam eden ilişkilerle ilgiliydi. Peki yeni tanıştığım birini nasıl değerlendireceğim? İşte aşağıda “uzak durulacak kadınlar ve erkekler” listesi. Birkaçı bile yetebilir. Benden bu kadar.

1. Geçmişinde aldatma varsa
2. Sık sık sizi çok beğendiğini, sonra da hiç beğenmediğini söylüyorsa
3. Sık sık ayrılıp tekrar bir araya geliniyorsa
4. Kıskançlık sık gündeme geliyorsa
5. Alkol veya madde kötüye kullanımı varsa
6. Beğendiğiniz, değer verdiğiniz en az birkaç özelliği yoksa
7. Eğitim/kültür farkı bir rahatsızlık olarak yaşanıyorsa
8. İlişkinin ana motoru seks ise
9. “Evlenince düzelir” diye düşünüyorsanız
10. Beraberliğinizi sıkıcı buluyorsanız
11. Durmadan “aslında ne demek istediğinizi” anlatmak zorunda kalıyorsanız
12. Taraflardan biri hami, koruyucu rolünde ise
13. Kuralların “pekala da çiğnenebilir” olduğunu düşünüyor ise
14. Heyecan olsun diye tehlikeli işlere bulaşıyor ise
15. Başkalarından daha fazla yatak arkadaşı olmuş ise
16. İşinden makul bir nedeni olmadan aniden ayrılıyor ise
17. Sürekli söz verip çoğunu tutmuyorsa
18. Sorumluluklarına sahip çıkması istenince kendini baskı altında hissediyor ise
19. Talepleri yerine gelmeyince, geçerli açıklamalar olsa bile sinirleniyor ise
20. İnsanlar onu ya seviyor ya da nefret ediyor ise
21. Başkalarının iş yapış şeklinde genellikle hatalar buluyor ise lütfen uzak durun sonra beni uğraştırmayın.

Referanslar

Gottman, J. M., and Nan Silver (1999). The Seven Principles for Making Marriage Work. New York: Crown Publishers, Inc.
Gottman, J. M., Lynn Fainsilber Katz, and Carole Hooven (1996). Meta-Emotion: How Families Communicate Emotionally. Lawrence Erlbaum Assoc.
Gottman, J. M. (1994). What Predicts Divorce?: The Relationship Between Marital Process and Marital Outcomes. Lawrence Erlbaum Assoc.
14.12.2008