Psikoloji Konuları

ARDIŞIK DÜZENLEME

Belirli bir sıra izlemesi gereken şeyler vardır. Örneğin; zaman, mevsimler, sayılar, ayakkabı bağlaması için yapılması gereken el ve parmak hareketleri, bir filmin konusu gibi. Art arda doğru bir şekilde sıralandığında anlamlı olan bu şeyleri zihnimize uygun sıraya yerleştirebilmemiz, hafızamızda depolayabilmemiz ve daha sonra bu bilgileri uygun ve doğru bir biçimde ortaya koymamız önemlidir.

Ardışık düzenleme becerisi hem günlük yaşantımızda (yemek yapma, randevumuza yetişme, fıkra anlatma, tenis topuna uygun şekilde vurma vb.) hem de okul yaşantısında (sayı dizileri, işlem yapma, kelime heceleme, ders çalışma zamanını planlama vb.) sıklıkla ortaya çıkar.

Aileler İçin Öneriler

• Çocuğunuza zamanı kullanmayı ve planlamayı öğretmek için zaman akışını kavrayabileceği şekilde hazırlanmış çizelgeler kullanarak günlük programlar yapabilirsiniz. Gün sonunda planlarınıza ne kadar uyabildiğinizi birlikte değerlendirebilirsiniz.

• Yemek tarifleri öğretmek ve basit yemek denemeleri yaptırmak sıralama becerisini geliştirmeyi sağlayabilir.

• Planlama gerektiren bir durumda (örneğin yemeğe misafir gelecekse) sırası ile ne gibi hazırlıklar yapılması gerektiğini sorabilir, düşünmesini sağlayabilir, bu konu ile ilgili olarak yaşına uygun görevler verebilirsiniz.

• İleri ve geri sıralama oyunları oynayabilirsiniz. Bunu sayılarla veya kelimelerle yapabilirsiniz. Örneğin 100’den geriye 7’şer sayma veya “Abidin” kelimesinin harflerini sondan başa doğru sıralama vb.

Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Bölümü uzmanları tarafından ardışık düzenleme becerisi gelişimini desteklemek için kullanılan çalışma kağıdının bir örneğini PDF olarak görmek için tıklayınız.

MEKÂNSAL DÜZENLEME

Bir bütünü oluşturan parçaların her birine aynı anda hakim olabilmek ve onları zihnimize doğru bir düzende, kalıp halinde yerleştirebilmek “mekansâl düzenleme” yeteneği ile ilgilidir. Örneğin motordaki arızalı parçanın hangisi olduğunu bir bakışta görebilmek, eksiksiz bir ziyafet sofrası hazırlayabilmek, defter sayfasını düzenli olarak kullanabilmek, yol tarif etmek, tarif edilen yolu bulmak, anlatılanları zihninde somut olarak canlandırabilmek gibi hem günlük hayatta hem de okulda yapılan pek çok etkinlik mekânsal düzenleme becerisi gerektirir.

Aileler İçin Öneriler

• Mekânsal düzenlemede sorunu olan çocuğunuzun düzenli bir çalışma ortamına ihtiyacı olabilir. Odasını, çalışma masasını düzenlemesine yardımcı olabilirsiniz. Resim, etiket vs. yapıştırarak eşyaların yerlerini hatırlatmak için küçük ipuçları sağlayabilirsiniz.

• Okulda maket yapımı, trekking, satranç, tavla, tenis, masa tenisi, jimnastik, bale, dans, piyano gibi alanlarda aktiviteler varsa çocuğu bu aktivitelere yönlendirebilirsiniz.

• Bedenini tanımasını ve kullanmasını sağlayacak, yön duygusunu geliştirecek spor, beden, sanat faaliyetlerine katılması yararlı olacaktır.

• Basit bir mekanizmayı tanıtarak, bu mekanizmanın aleti nasıl çalıştırdığını gösterebilirsiniz (örneğin saat, bisiklet vs.). “Mekanizmanın hangi parçası bozulursa çalışmasını etkiler?” sorusu üzerinde sohbet edebilirsiniz. Mekanizmayı söküp yeniden bir araya getirebilir, basit tamirat işleri yapabilirsiniz.

Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Bölümü uzmanları tarafından mekânsal düzenleme becerisi gelişimini desteklemek için kullanılan çalışma kağıdının bir örneğini PDF olarak görmek için tıklayınız.