Obsesif Kompulsif Bozukluk

Obsesif kompulsif bozukluk, zamanın boşa harcanmasına yol açacak derecede ciddi, belirgin sıkıntılara yol açan ve/veya çocuğun/gencin günlük işlerini yerine getirmesinde bozulmaya neden olan, takıntılı düşünce (obsesyon) ve davranışlar (kompulsiyon) dır.

Çoğu hallerde obsesyon ve kompulsiyon bir arada görülse de, kimi hallerde kişinin takıntısı obsesyon (düşünce) veya kompulsiyon (davranış) ağırlıklı olabilir.

Belirtileri

Obsesyon ön planda ise:

Çocuğun istemediği anlarda gelen, belirgin kaygı ve endişeye yol açan, tekrar eden düşünceleri vardır (Örneğin, istemediği halde aklına kötü düşüncelerin gelmesi gibi).
Bu düşünceleri, dürtüleri ve imgeleri, gerçek yaşamda karşılaştığı sıkıntılara gösterdiği tepkilerin ötesindedir.
Bu düşünceleri baskılamak, önem vermemek ve başka düşünceleri onların yerine koymak yönünde ciddi bir çabası söz konusudur.
Bu düşünceleri kendi zihninin bir ürünü gibi görme eğilimi vardır.

Kompulsiyon ön planda ise:

Çocuğun obsesyonuna tepki olarak ya da kendini alıkoyamadığı için sergilediği tekrarlayan davranışları vardır (Örneğin, el yıkama, defalarca kontrol etme gibi).
Bu davranışları, sıkıntıdan kurtulmaya, sıkıntıyı azaltmaya veya korku yaratan bir durumdan korunmaya yöneliktir. Ancak bu davranışlar sıkıntı ya da korku yaratan duruma oranla çok aşırı düzeydedirler (Örneğin, bir yere dokunduğu için 15 dakika boyunca el yıkamak gibi).
Obsesyon ve kompulsiyonlar çocuğun belli sıkıntılarını hafifletmek üzere ortaya çıkmalarına rağmen belirgin bir sıkıntıya neden olurlar ve zamanın çoğunun boşa geçmesine yol açarlar. Kişi okulunda, günlük yaşamında yapması gereken işlere yeterince vakit ayıramamaya baslar ve bir kısır döngü içine girer.

Obsesif kompulsif bozukluk genellikle ergenlik döneminde ortaya çıksa da çocukluk çağında da gözlenebilir. Bu durum, yavaş yavaş olduğu gibi aniden de ortaya çıkabilir. Birçok kişide alevlenen ve yatışan bir seyir izler, stres dönemlerinde artması beklenir.

Obsesif kompulsif özelliklere pek çok kişide rastlanır. Ancak bu belirtiler kişinin günde en az bir saatini alıyorsa, yoğun bir sıkıntı yaratıyorsa, günlük işlerini yerine getirmesini engelliyorsa, sosyal ilişkilerinin bozulmasına neden oluyorsa, ailenin çocuğu bir uzmana yönlendirmesinde yarar vardır.

Obsesif kompulsif özelliklere sahip bir çocuk/genç, çoğu zaman düşündüklerinin ve yaptıklarının mantıkla çok bağdaşmadığını bilir ancak bunları yapmaktan kendini alıkoyamaz çünkü bu takıntılı davranışlar onun kaygı düzeyini azaltmasına yardımcı olur. Aksi takdirde çocuk karşılaşacağı kaygı düzeyiyle baş edemeyeceğine inanır. Bu nedenle kendi kendine yapabilecekleri konusunda fazla bir seçeneğe sahip değildir. Anne-babalara düşen ise çocuğun takıntılı davranışlarını fazla desteklememek ve çocuğun çok az düzeyde kaygı yaşamasına izin vermektir.

OKB Belirtilerini Tarama:

Bazı kelimeler veya düşünceleri aklından atamadığın, sık sık onları düşündüğün oluyor mu?
Aklına sık sık aile bireylerine veya sevdiklerine bir şey olacağı (hastalanacakları veya ölecekleri vs.) düşüncesi geliyor mu?
Hiçbir sebep yokken ailenden birine veya kendine zarar verebileceğin düşüncesini düşünüyor musun?
Bazı şeyleri sık sık sayma ihtiyacı hissediyor musun?
Birinin dokunduğu bir şeye dokunmak veya kullanmak seni rahatsız ediyor mu?
Ellerini kirlenmemiş olsa bile sık sık yıkıyor musun? Ellerini temiz tutmak için sık sık yıkıyor musun?
Eşyalarının mutlaka durması gereken özel yerler var mı?
Ödevlerini düzgün yapabilmek için çok zaman harcayıp zamanında bitiremediğin oluyor mu?
Odanda ihtiyacın olmadığı halde çok fazla eşyayı (dergiler, kullanılmış kağıtlar, eski oyuncaklar, kutular vs.) bir gün lazım olur diye tutuyor musun?
Kötü şanstan kurtulmak için yaptığın belli hareketler var mı (Bir yere girmeden sayı söylemek, kaldırım çizgilerine basmamak, yolun hep belirli tarafından yürümek)?