Çocukların Dinleme Becerilerini Geliştirme Yolları

Dinleme, okuma ve yazma gibi bir okul dersi değildir. Çoğumuz dinlemenin doğal bir şekilde geliştiği ve yol tarifini anladığımız sürece bir problem olmadığını düşünürüz. Son çalışmalar, dinlemenin büyük ölçüde okul öğrenmesinin parçası olduğunu ve insanlarla iletişim kurmanın temel yolu olduğunu gösteriyor. Öğrencilerin sınıfta geçirdikleri zamanın % 50 ile % 75 arasında bir oranda öğretmeni, diğer öğrencileri veya işitsel medya aygıtlarını dinleme ile geçtiği tahmin ediliyor.

Ebeveynler Çocuklarını Daha İyi Dinleme İçin Yönlendirebilir mi?

Dinleme becerileri ile ilgili araştırmalara göre iyi bir dinleyici olmak, dikkati verilen mesaja odaklamak ve mesajdaki önemli bilgileri değerlendirebilmektir. Ebeveynler çocukları için iyi dinleme modeli olabilir ve çocuklarına aktif dinleyici olabilmek, diyaloglar içindeki önemli noktaları yakalamak ve uygun sorular sormak için yöntemler önerebilirler. Bazen, çocuklara aktif dinleyicinin, konuşmacının gözlerine bakan ve konuşmacının dikkati dağılmasın diye televizyonu kapatmaya istekli olan kişi olduğunu göstermek işe yarayabilir.

İyi Dinleme Becerilerini Konusunda Model Olabilmek İçin Yöntemler

İlgili ve dikkatli olun. Çocuklar, ebeveynin ilgisini ve dikkatini ebeveynin cevap verip vermemesinden veya cevap veriş şeklinden anlayabilirler. Telefonları veya dikkat dağıtıcı diğer şeyleri unutun. Çocukla olduğunuzu hissettirmek için göz teması sağlayın.
Konuşmasını cesaretlendirin. Bazı çocuklar konuşmak için cesaretlendirilmeye ihtiyaç duyarlar. Çocuklar konuşmalarının diğer kişiler için önemli olduğunu hissederlerse düşüncelerini ve hislerini daha kolay paylaşırlar.
Sabırla dinleyin. İnsanlar konuştuklarından daha hızlı düşünürler. Çocuklar yetişkinlere göre doğru kelimeyi bulmak için daha fazla zaman harcarlar. Bu yüzden, çok zamanınız varmış gibi dinleyin.
Çocuklarınızı duyun. Konuşmalarını bitirmeden çocukların sözünü kesmekten kaçının. Çocuklar söylediklerini bitirmeden ne demek istediklerini anlamak ve onları reddetmek kolaydır. Saygıyla dinlemek ve yanlış fikirleri düzeltmemek zor olabilir fakat çocukların fikirlerini söyleme hakkına sahip olduklarını unutmayın.
Sözel olmayan mesajlara dikkat edin. Çocukların gönderdiği çoğu mesaj, yüz ifadeleri, enerji düzeyleri, duruşları, davranış değişiklikleri gibi sözel olmayan yollardan iletilir. Çoğunlukla çocukların bir şeyi söyleyiş tarzı, sözlerine göre daha çok şey ifade eder. Çocuk üzgün bir şekilde geldiğinde, o anda veya daha sonra ona zaman ayırın.

Çocuklarla İletişimi Arttırmak İçin Öneriler

Kapalı uçlu sorulardan kaçının. Çocuklara sohbeti kapatıcı değil, iletişimi arttıracak sorular sormaya özen gösterin. Cevabı evet hayır yada herhangi bir cevap olan sorular iletişimi sona götürür. Çocukların tarif etmesini, açıklamasını veya fikirlerini paylaşmasını sağlayacak tarzda açık uçlu sorular diyaloğu genişletir ve zenginleştirir.
Diyaloğu genişletin. Çocuğunuzun konuşmasından bir kısmını alıp, onun söylediklerini derleyip tekrar söyleyerek ve çocuğunuzun kelimelerini kullanarak sorular sorup onun konuşmasına olan güvenini arttırabilir ve fikirlerinin değerli olduğunu gösterebilirsiniz.
Düşüncelerinizi paylaşın. Ne düşündüğünüzü çocuğunuzla paylaşın. Örneğin, evinizin dekorasyonunu nasıl yapacağınız konusunda kafanız karışıksa çocuğunuza “Bu rafı nereye yerleştireceğimi bilmiyorum, sence bunun için neresi en iyi olur?” şeklinde sorular sorabilirsiniz.
İşaretleri gözleyin. Diyaloğu sonlandırmak için çocuktan gelecek işaretleri gözleyin. Çocuk boşluğa bakmaya başlamışsa veya sizden söylediklerinizi tekrar etmenizi istiyorsa muhtemelen diyaloğu bitirmenin zamanı gelmiştir.
Duygularınızı yansıtın. İyi dinleyicilerin en önemli becerileri kendilerini karşılarındakilerin yerine koyabilmeleri ve karşısındakinin düşünce ve duygularını anlamak için empatik yaklaşım göstermeleridir. Ebeveyn olarak, çocuğunuzun duygularını tekrar ederek aynalamaya çalışın. Çocuğunuzun duygusuna şöyle yaklaşabilirsiniz “Matematik öğretmenine kızmış gibi duruyorsun”. Onların duygularını tekrarlamak, yeniden belirtmek, güçlü duygular yaşarken gözden kaçırabilecekleri, farkında olmadıkları şeyleri fark etmelerini sağlar.
Deneyimleri netleştirmeye ve birbirleriyle ilişkilendirmeye çalışın. Dinlerken çocuğunuzun hislerini kendi sözcüklerinizle ifade edin. Sizin daha geniş olan sözcük dağarcığınız, çocuğun kendisini daha net ve doğru ifade etmesine ve sözcük kullanımı ile ilgili daha iyi bir kavrayışa ulaşmasına yardımcı olabilir.