Çocuk ve Genç

Zorbalık, kasıtlı şekilde yapılan saldırgan davranışlardır. Kişinin, güç dengesizliğinden faydalanarak karşısındaki kişiye sözel veya fiziksel şekilde saldırmasıdır. Erkek çocukların daha çok fiziksel yollarla zorbalık yaptığı görülürken, kız çocuklarında genellikle dışlama, hakaret gibi sosyal davranışlar yoluyla zorbalık yaptığı görülür. Okullarda ve iş yerlerinde bu tür insanlara sıklıkla denk gelebilirsiniz.

Günümüzde zorbalık sosyal medya platformlarına da taşındı. Özellikle gelişim çağındaki çocuklarımız için sosyal medya zorbalığı büyük bir tehlike haline geldi. Anonim hesaplar açılmasına imkan tanıyan Instagram, Snapchat, Twitter gibi sosyal medya platformlarında çocuklarınıza incitici, tehdit içeren mesajlar gidebilir. Bu mesajlar okul arkadaşlarından veya dünyanın herhangi bir yerinden herhangi birilerinden de geliyor olabilir. Zorbalığı önlemek, çocuklarımızın akademik ve sosyal olarak korkusuzca gelişebilecekleri güvenli bir ortam yaratmak için çocuklar, veliler ve öğretmenler iş birliği halinde hareket etmelidir.

1. Öğretmenler ve Okul Müdürleri Zorbalığa Engel Olmak İçin Neler Yapabilirler?

Öğretmenlerin ve okul müdürlerinin zorbalık hakkında bilinçli olmaları ve sürekli gözlem yapmaları gerekmektedir. Öğrencilere bu konuda eğitimler verilmelidir. Özellikle öğretmenler, öğrencilerine herhangi bir problem yaşandığında bunu kendileriyle açıkça paylaşabileceklerini ve paylaşmaları gerektiğini  açıklamalıdır. Kalabalık oyun alanları, tuvaletler, koridorlar ve okul servislerinde çocuklar birbirlerine zorbalık yapabilirler. Bir öğretmen, sınıfta zorbalık yapıldığını gördüğünde derhal müdahale etmelidir ve sorumlu öğrencinin cezalandırılması için harekete geçmelidir. Bu tür durumlarda zorbalık yapanla ve zorbalığa uğrayanla aynı anda görüşme yapılmamalıdır. Çünkü bu durumda zorbalığa uğrayan çocuğun daha çok korkmasına ve utanmasına sebep olabilirsiniz.

• Öğrencileri ve Velileri SüreceDahil Edin

Öğrencilerin ve velilerin zorbalıkla mücadele için yapılan müdahalelere dahil olmaları gerekir. Öğrencilerin yapması gereken en önemli şey, neler olup bittiğini açık ve net bir şekilde ebeveynleri ve öğretmenleriyle paylaşmasıdır. Özellikle sosyal medya üzerinden zorbalık gördüklerinde, o sosyal medya platformunun kullanım şeklini ve kim tarafından,  nasıl bir zorbalığa maruz kaldıklarını açıklamaları gerekir. Ebeveynler ve öğretmenler ise bu süreçte zorbalığa uğrayan çocuğa karşı anlayışlı ve ılımlı bir şekilde yaklaşarak zorbalıkla nasıl mücadele edebileceğini göstermelidirler. Yaşça daha büyük öğrenciler de kendilerinden küçük öğrencilere yol gösterici olabilirler ve özellikle sosyal medyada yaşanılan zorbalıkları nasıl engelleyebileceklerini öğretebilirler.

2. Ebeveynler Zorbalığa Engel Olmak İçin Neler Yapabilirler?

Çocuğunuz zorbalığa uğradığında sizinle paylaşmayabilir hatta sizinle paylaşmaması için tehdit edilmiş bile olabilir. Bu yüzden çocuğunuzu sürekli gözlemlemelisiniz. Yırtık giysiler, okula giderken kaygılı ve üzgün olması, iştah azalması, kabuslar, ağlamalar veya genel bir depresyon hali, çocuğunuzun zorbalığa uğramış olabileceğini gösteren işaretler olabilir. Eğer zorbalığa uğradığından emin olursanız “Boşver, sen karşılık verme.” Ya da “O sana ne yapıyorsa sen de ona aynısını yap.” gibi tavsiyeler vermeyin. Önce durumun ne olduğunu iyice anlamaya çalışın ve her ne yaşamış olursa olsun destek vereceğinizi ve onu her zaman çok sevdiğinizi ve seveceğinizi ifade edin.

• Çocuğunuza Zorbalıkla Nasıl Başa Çıkılacağını Öğretin

Ezilmeden veya yenilmeden, karşısındaki kişinin haklarını ve özgürlüğünü kısıtlamadan çocuğunuza zorbalıklarla nasıl mücadele edebileceğini öğretin. Çocuğunuzun bir zorbayı nasıl görmezden gelebileceğini veya onunla nasıl başa çıkabileceğini öğrenmesi için evde çeşitli senaryolar yaratın. “Böyle bir durumda ne yapmalısın?” gibi sorular sorabilirsiniz. Ona bu tür durumlarda destek olabilecek öğretmenlerini ve arkadaşlarını belirlemesine yardımcı olabilirsiniz.

• Sosyal Medyadaki Sınırları Belirleyin

Çocuklarınızı ve kendinizi siber zorbalıktan korumak için önlemler alın. Örneğin çocuklarınıza hakaret, tehdit içerikli mesajlara cevap verilmemesi ve derhal kullanıcının engellenmesi gerektiğini açıklayın. Çocuğunuzun kullandığı bilgisayarı, tüm ailenin ortak kullanım alanı olan yerlerde bulundurun. Bunları yaparken çocuğunuzun sınırları ihlal ediliyormuş ve kendisine güvenilmiyormuş gibi hissetmesini sağlayın. Yaptıklarınızın tedbir amaçlı olduğunu ve sosyal medya platformlarının ne kadar tehlikeli olabileceğini çocuğunuza uygun bir şekilde açıklamalısınız.

3. Zorbalık Yapan Çocuk Sizin Çocuğunuz İse Neler Yapabilirsiniz?

• Çocuğunuzu Eğitin

Gelişim çağındaki çocuğunuz, sergilediği davranışların zorbalık olduğunu ve başkalarına zarar verdiğini idrak edemiyor olabilir. Bu yüzden onu zorbalık konusunda bilgilendirin ve zorbalık yapmanın yasal sonuçları olabileceğini açıklayın.

• Evde Zorbalığı Engellemek

Çocuklar davranışları ebeveynlerinden öğrenirler. Evde saldırgan davranışlara, katı tutumlara maruz kalan bir çocuk okulda zorbalığa daha yatkın bir hale gelir. Bu yüzden her şeyden önce sizler ebeveyn olarak çocuklarınıza örnek teşkil edecek davranışlar sergilemelisiniz.

• Benlik Saygısı

Genellikle benlik saygısı düşük olan çocuklar kendilerini daha iyi hissetmek için zorbalık yaparlar. Popüler ve çok sevilen çocuklarda bile bu durumla karşılaşabiliriz. Olumlu davranış biçimleri ebeveyn tarafından çocuğa öğretilmelidir.

4. Çocuklar Zorbalığa Engel Olmak İçin Neler Yapabilir?

• Zorbalığı ve Siber Zorbalığı Ebeveynlerine veya Öğretmenlerine Bildirmeliler

Öğrencilerin zorbalığa maruz kaldığında ebeveynine veya güvendikleri bir yetişkine durumu derhal bildirmeleri gerekir. Çocuklar genelde ebeveynlerinin telefonlarını veya bilgisayarlarını elinden alınacağından korktukları için siber zorbalığı bildirmezler. Fakat zorbalığın yanlış olduğunu, çok ağır sonuçlarının olabileceğini ve yetişkinler tarafından müdahale edilmesi gereken bir durum olduğunu anlamaları gerekir.

• Zorbalığa Zorbalıkla Karşılık Vermemeliler

Zorbalığa zorbalıkla karşılık vermemek ve sakin kalabilmek zor olabilir fakat söylendiği gibi “İki yanlış bir doğru etmez.” Öfkeyi karşı tarafa yansıtmamaya çalışmalılar ve bulundukları ortamı terk etmeliler.

• Yalnız Kalmaktan Kaçınmalılar

Okulda, öğrencilerin ve öğretmenlerin olmadığı tenha ortamlarda bulunmamalılar. Öğle yemeğine veya tuvalete bir arkadaşıyla beraber gidebilirler. Okul servisinde ön taraflara yakın yerlerde oturabilirler.

Alınabilecek tüm bu önlemlerle birlikte zorbalığa maruz kalmış bir çocuğun en iyi destekçisi ebeveynleri ve öğretmenlerinden sonra bir ruh sağlığı uzmanı olacaktır. Çocuğunuz bir psikologla güven ilişkisi kurduktan sonra tüm problemlerini rahatça paylaşabilir hale gelecektir. Böylece içinde bulunduğu depresif ruh halinden, yaşadığı kaygılardan kurtulabilir. Psikologdan destek almak, çocuğun duygusal dayanıklılığını ve kendine olan güvenini geliştirmesine yardımcı olur ve akademik olarak daha başarılı olmasını da sağlar.

KAYNAKHow Parents, Teachersand Kids Can Take Action ToPreventBullying. AmericanPsychologicalAssociation. https://www.apa.org/topics/bullying/prevent

DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz