Çocuk ve Genç

Çocuklar iki yaşından itibaren isteklerine ve ihtiyaçlarınayönelik hikâyeler yaratmaya, gerçeği saklamaya başlayabilir. Bu sürecin başlamasıyla, ebeveynlere çocuklarına dürüstlük kavramını öğretmeleri açısından bir fırsat doğmuş olur.

Her anne baba,çocuklarını dürüst bireyler olarak yetiştirmeyi arzu eder. Bununla birlikte çocuklar anne ve babalarının öğrettiklerinden bağımsız olarak küçük beyaz yalanlar söylemeye başlayabilirler. Bazı çocuklar zor durumda kalmamak için yalan söyler. Bazıları da istedikleri veya ihtiyaç duydukları şeyi elde etmek için yalanlar uydurabilir. Bu durumdan her ne kadar rahatsızlık duysanız da özellikle küçük çocuklarda yalan söyleme sık karşılaşılan birdurumdur. Aslında tüm çocuklar zaman zaman yalan söylerler. Önemli olan bunu bir alışkanlık haline dönüştürmelerini önleyebilmektir.

Yaşı ne kadar küçük olursa olsun çocuklarınıza dürüst olmayı öğretmenin birkaç temel yolu vardır:

1. AİLE İÇİNDE DÜRÜST OLMANIN ÖNEMİNİ VURGULAYIN

Çok küçük yaşlarından itibaren çocuğunuzla, dürüstlüğün aileniz için önemli bir değer olduğunu konuşmanız önemlidir. Çocuğunuza yaşına uygun bir dille, yalan söylemenin güveni sarstığını ve aile bireylerinin birbirlerine yalan söylememeleri gerektiğini ve yalan söylemek yerine neler yapabileceğini açıkça anlatabilirsiniz.

2. ÇOCUĞUNUZA ROL MODEL OLUN

Çocuğunuza dürüstlüğü öğretebilmek için ona uygun bir rol model olmanız önemlidir. Çocuklar küçük yaşlardan itibaren anne ve babalarının davranışlarını gözlemler ve içselleştirmeye başlarlar. Hastalık, ölüm, boşanma gibi hassas konular da bile meseleyi çocuktan saklamak ya da farklı bir bilgi vermek yerine çocuğun yaşına göre uygun bir açıklama yapmak önemlidir. Çocuğunuzun birincil rol modeli sizsiniz, bu nedenle onlara karşı dürüst olmadığınızda onlardan da dürüst olmalarını bekleyemezsiniz.

3. CEVABINI BİLDİĞİNİZ SORULARI ÇOCUĞUNUZA SORMAYIN

Yalan söylemeyi engellemenin bir yolu da çocuğunuzu yalan söylemeye zorlamamaktır. Örneğin oyuncaklarını toplamadıklarını biliyorsanız ona odalarını temizleyip temizlemediklerini sormanız gerekmez. Çünkü özellikle okul öncesi dönemindeki çocuklar sıklıkla başlarını belaya sokmamak için yalan söylerler. Bunun yerine gerçeği zaten bildiğinizi öğrenmelerini sağlayın.Böylece onları yalan söyleyecekleri durumların içine sokmaktan kurtarabilirsiniz.

4. ETİKETLEMEKTEN KAÇININ

Çocuğunuzun doğruyu söylemediğini anladığınızda, onu etiketleyici ve aşağılayıcı cümleler kullanmaktan kaçının. Bu tür söylemler çocuğunuzun kendisini savunmasına sebep olur. Bunun yerine, yalan söylenmesinden hoşlanmadığınızı fakat bu durumun ona olan sevginizi hiçbir şekilde azaltmayacağını ifade edebilir, hissettirebilirsiniz. Eğer yalan söylediğini fark ediyorsanız konuştuklarının doğru olmadığıyla ilgili şüphelerinizin olduğunu belirtin ve ona neden yalan söylediğini açıklama fırsatı verin.

5. ÇOCUĞUNUZUN DÜRÜST OLMASINDAN NE KADAR MEMNUN OLDUĞUNUZU DİLE GETİRİN

Özellikle küçük çocuklar, anne babalarını ve diğer otorite figürlerini memnun etmek için son derece motivedirler. Eğer doğruyu söylediklerinde onu takdir ederseniz, dürüstlüğü daha çok teşvikedersiniz. Ayrıca, çocuğunuz hatalı bir davranış sergilemiş olmasına rağmen dürüstlüğünü koruyabiliyorsa, öncelikle onu dürüst olduğu için takdir edip, sonra hatalı davranışı hakkında konuşmaya geçebilirsiniz.

6. ÇOCUĞUNUZU YALAN SÖYLERKEN YAKALADIĞINIZDA SOĞUKKANLI BİR TUTUM SERGİLEYİN

Çocuğunuzu yalan söylerken yakaladığınızda her ne olursa olsun soğukkanlı bir tutum sergilemelisiniz çünkü çocuklar, ebeveynlerinin vereceği büyük tepkilerden korktukları için yalan söylemeyi tercih edebilirler. Sert ve cezalandırıcı bir tutum bu süreçte hiçbir şekilde işinize yaramayacaktır. Bu tutumlar gerçeği saklamak için daha çok yalan söylemelerine neden olur. Bunun yerine çocuğunuz yalan söylediğinde duruma sakin yaklaşın. Gerçeği sizinle paylaşmanın onlara hiçbir şekilde zarar vermeyeceğinden emin olmaları önemlidir.

KAYNAK
(7 Haziran 2021). How to Teach Kids About Honesty. Parents.

DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın  Terapistlerimiz