Çocuk ve Gençlerde Beslenmenin Duygusal Yolu

Çocuk ve gençlerin beslenmeyle ilgili deneyimleri onların duyguları üzerinde de rol oynar. Bu hem onların ruhsal olarak da beslenmesi ile hem de kontrol ve seçim yapma gibi becerileri ile ilgidir. Beslenme ile ilgili olumsuz deneyimler aynı zamanda yeme bozuklukları için de zemin hazırlayabilir.

Çocuk ve gençlerin hayatında beslenme hem onların fiziksel sağlığı hem de duygusal sağlığı için önemlidir. Alanında uzman, Beslenme ve Diyetetik Akademisi sözcüsü Whitney Linsenmeyer, yeme bozukluğu ile ilgili öğrencilerle yaptığı bir çalışmada, yemekle sağlıksız ilişki kuran ebeveynlerin çocuklarının da yemekle sağlıksız bir ilişki kurduklarını ortaya koydu. İster yürümeye yeni başlayan bir bebek ister bir ergen olsun onlar için olumlu bir rol model olmanın ve yiyecekleri bir düşman yerine “neşe ve besin kaynağı” olarak göstermenin yollarını sizlerle paylaşıyoruz.

AİLE YEMEKLERİ

Aile yemekleri, hem ebeveynler hem de çocuklar için rahatlatıcı bir ritüeldir. Çünkü ritüeller yani bir düzen içinde gerçekleştirilen aktiviteler, herhangi bir aksaklık ya da olağandışı bir durum olmadığı sürece öngörülebilirdir ve öngörülebilir aktiviteler, belirsizliğe dayalı stresi ve kaygıyı ortadan kaldırır. Bu sebeple beslenme, uyku gibi her gün karşılamamız gereken ihtiyaçların belli bir ritüele uygun gerçekleştirilmesi özellikle çocuklar için rahatlatıcıdır. Ebeveynler için ise çocukları ile vakit geçirmek için güzel bir fırsat sunar. Düzenli aile yemeklerine katılan çocukların,

Meyve, sebze ve tahıl gibi faydalı yiyecekleri tüketme olasılıkları yüksek, sağlıksız yiyecekler atıştırma olasılıkları düşüktür.
Sigara, alkol, uyuşturucu gibi zararlı maddeleri kullanma riskleri daha düşüktür.
Ebeveynler doğru şekilde rol model oldukları sürece, sağlıklı beslenme ve yeni yiyeceklerle tanışmak için harika bir fırsatları olur.

Gençler, aile yemeklerine burun kıvırabilirler ve uyumsuz tutumlar sergileyebilirler. Bu çok doğaldır çünkü kendileriyle daha çok meşgul olmaya başlamışlardır ve bağımsız olmak isterler. Fakat yapılan araştırmalar da gösteriyor ki, genç yaştaki çocuklar da ebeveynlerinin rol modelliğine ve tavsiyelerine ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle, düzenli aile yemeklerini, bu yaştaki çocuklarınızla bir bağlantı kurma fırsatı olarak değerlendirmelisiniz. Çocuğunuz ısrarla isteksiz tutumunu sürdürüyorsa,

Onun bir arkadaşını yemeğe davet etmeyi,
Yemek planlama ve hazırlama sürecine onu da dahil etmeyi,
Yemek zamanlarını daha sakin ve öğüt, ders vermeden, tartışmadan arkadaşça bir tutum içinde sürdürmeyi,

Deneyebilirsiniz.

OLUMLU ROL MODEL OLUN

Çocuklarınızı sağlıklı beslenmeleri için en iyi teşvik yolu, sizin de sağlıklı beslenmeniz ve onlar için bir rol model olmanızdır. Çünkü onlar sizleri taklit ederek hayatı öğrenmeye başlarlar. Örneğin atıştırmalık istediğinizde abur cubur ya da başka sağlıksız şeyler tüketmek, aşırı yemek yerine sağlıklı meyve ve sebzeler tüketerek rol model olabilir, onlara düzenli beslenmekle ilgili doğru mesajları verebilirsiniz. İyi bir rol model olmanın bir başka yolu da yeterli ve uygun porsiyonlarda yemekleri sunmak ve uygun, yeterli miktarda yemek yemektir. Sürekli diyet yapan, vücudundan şikâyet eden ya da aşırı yeme davranışları gösteren ebeveynler de çocuklarına kötü bir rol model teşkil edebilirler. Bu yüzden düzenli ve sağlıklı beslenme konusunda olumlu bir tutum sergilemeye ve bunu sürdürmeye özen gösterebilirsiniz.

YEMEĞİ BİR ÖDÜL-CEZA ARACI OLARAK KULLANMAYIN

Yiyeceklerin bir çatışma kaynağı haline gelmesi kolaydır. Bazı ebeveynler iyi niyetli bir şekilde de olsa çocuklarının sağlıklı yiyecekler yemesini sağlamak için onlarla pazarlık yapabilirler ya da “Eğer tabağını bitirirsen istediğin oyunu oynayabiliriz.” gibi rüşvet teklif edebilirler. Bunun yerine kontrolü biraz çocuklara bırakıp ama aynı zamanda evde bulunan yiyecek türlerini belirleyerek bir düzen kurabilirsiniz. Bu düzeni sağladığınızda, çocuklar aç olup olmadıklarına, servis edilen yiyeceklerden hangilerini tüketeceğine kendileri karar verebilir.

Ana ve ara öğünlerin olduğu, öngörülebilir bir yemek düzeni oluşturmalısınız. Hem ebeveynler hem de çocuklar bir sonraki öğünün veya atıştırmalık saatinin ne zaman olduğunu bildiklerine yemek yememeyi seçmeleri sorun değildir. Bu noktalarda esneklik gösterilebilir.
Çocuklarınızı tabaklarını tamamen bitirmeleri için zorlamayın. Bunu yaptığınızda çocuğunuzun ne zaman ve ne kadar yemek yediğinde tok hissettiği ile ilgili algılarını bozabilirsiniz. Bunun yerine tabaklarına ne kadar yemek alacaklarını kendilerinin belirlemelerini sağlayabilirsiniz.
Bir rüşvet, ödül ya da ceza nesnesi olarak yiyecekleri kullanmayın. Yemek esnasında da tatlı ya da sevdikleri bir atıştırmalığı ödül olarak kullanmayın.
Yemeği, sevginizi göstermenin bir yolu olarak kullanmayın.

ÇOCUKLARI YEMEK HAZIRLAMA SÜRECİNE DÂHİL EDİN

Çoğu çocuk, akşam yemeği için ne yapılacağına karar vermekten keyif alır. Bu süreçte çocuklarınızla dengeli seçimler yapmak, sağlıklı ve düzenli beslenmekle ilgili sohbet edebilirsiniz. Market alışverişlerine çıktığınızda çocuklara gıda etiketlerine bakmayı, sağlıklı ürünler seçmeyi öğretebilirsiniz. Mutfakta yemek hazırlanırken, yaşına da uygun şekilde, çocuğunuza görevler verebilirsiniz. Verdiğiniz görevleri yerine getirdiğinde onu takdir etmeyi ihmal etmeyin. Çocukların bu sürece dahil olması için bir başka önemli neden de, yemek istedikleri yiyecekler hakkında kendi başlarına doğru ve sağlıklı kararlar vermeyi öğrenmelerini sağlamaktır. Bu elbette birdenbire patates kızartması yerine salata isteyecekleri anlamına gelmez fakat birlikte kurduğunuz sağlıklı beslenme alışkanlıkları, zaman içinde, hayatları boyunca sağlıklı seçimler yapmalarını sağlayacaktır.

KAYNAK

Joseph E.P.B., (2018). Healthy Eating. Kids Health.

DBE Çocuk ve Genç Psikolojik Danışmanlık Merkezi
Bizi Arayın Terapistlerimiz